1948 Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Tüzüğü'nde ; “SAĞLIK yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması durumu değil, fiziksel, sosyal ve ruhsal iyilik durumudur” der. Biz bunu daha da genişletirsek ülkemiz için siyasi ve ekonomik iyilik durumunu da eklememiz gerekir. Acaba iyi miyiz?
*
2002 yılında ekonomik göstergeleri somutlaştıralım dersek, o zaman ki çeşitli ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını gözönüne almak daha anlamlı olup, ne demek istediğimizi daha iyi ifade ederiz. Aşağıda en çok gereksinimleri, kilogram birim fiyatları üzerinden yazmaya çalıştım.
*
2002 yılında net asgari ücret ortalaması 174 TL idi.
Büfede satılan et sucuğu 3.50, Salam 3.75, Pilavlık Pirinç 3.50, Çamaşır Suyu 1.35, Bulaşık Deterjanı 1.25, Tulum Peyniri 4.94, Tam Yağlı Beyaz Peynir 4,54, Banyo Sabunu 1.75, Zeytinyağı 4.95, Beyaz Peynir 3.59, Toz Şeker 6.79, Kaşar Peynir 3.14, Kırmızı Et 7.90 TL idi.
*
2002 Benzinin Litre Fiyat Ortalaması 1.48 TL olup, Asgari Ücretle alınabilen benzin 117 litre, Çeyrek altın 32 TL idi.
*
2002 yılında yapılan bir araştırmaya göre; Türkiye’nin Kişi Başına Düşen Milli Geliri AB Ortalamasının dörtte biri olduğuna yer verilmiş olup, Türkiye’nin o dönemki sıralamada Avrupa Birliği ülkelerinin bulunduğu listede sondan ikinci sırada olduğu belirtilmiştir.
*
2023 GÖSTERGELERİ
Asgari ücretin 2023 yılı net ortalaması 8 bin 506 lira 80 kuruştur.
Bu yılın fiyatlarına bakarsak; Sucuk 55, Salam 35.50, Beyaz Peynir 79,50, Kaşar 139, Pirinç 135, Çamaşır suyu 69, Deterjan 59.50, Sıvı Sabun 42,50, Tuvalet Kağıdı 95, Ayçiçek Yağı 145, Toz Şeker 26,50, Banyo Sabunu 32,50, Zeytin Yağı 298, Dana Kıyma 249, Benzin Fiyat ortalaması 21.31, Asgari Ücretli Çalışan Bir Kişi ikinci saatinin sonunda 29 litre benzin alabilir. Çeyrek altın 2031 TL dir.
**
Mart ayında TÜİK’in açıkladığı enflasyon; Aylık %2,29, Yıllık %50,51 dir. 2021’deki Dünya Sefalet Endeksi Listesinde, Türkiye 156 ülke arasında 21. sırada yer almıştır.
*
Yazdıkça inanın içim kararmaya başladı. Yalvarıyor, yakarıyor yol bulamıyoruz. Buna rağmen hâla uykudaysanız, acaba İnceye mi versem diyorsanız ben ne yapayım? İşimiz rast gitsin demekten başka sözümüz olamaz. Biliniz ki halimiz maalesef iyi değildir. Ayandır Halımız.
*
Sözlerimi yöremden, güzel bir Arif Çelik türküsü olan NEMRUDUN KIZI türküsünden bir bölüm ile bitireyim. Bu ezgiyi Kazancı Bedih ustamız çok güzel okurdu. Işıklar yoldaşı olsun.
Kararsın Bahtın Yıkılsın Tahtın
Yalvardım Yakardım Yol Bulamadım
Ah Doğmasaydım Kara Yazım
Evirdim Çevirdim Yaranamadım
Ayandır Halım
Sevgilerimle…
Dr. Mustafa Torun