Dr. Mustafa Torun
Dr. Mustafa Torun
Giriş Tarihi : 05-10-2022 16:31

5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ MÜ?

 

GERÇEKTEN İNANALIM MI?

 

GÖSTERMELİK OLMASIN!..

 

Dr.Mustafa Torun

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı

mtorun3@gmail.com

 

“Elin ile yaktığın ateşi, göz yaşınla söndüremezsin!”

 

Birleşmiş Milletler Örgütü 1972 yılında İsveç’in başkenti Stockholm’de 133 ülkenin katılımı ile düzenlediği Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı’nda, 5 Haziran tarihinin “ DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ” olmasını oybirliği ile kabul etmiştir. O tarihten bu yana çevre sorunlarına kamuoyunun ve devletlerin dikkatini çekmek, halkın katılımını geliştirmek, siyasi ilgiyi arttırmak ve farkındalık oluşturmak üzere “5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ” dünya genelinde çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.

 

Ben bugün çok önemli ve geleceğimizi etkileyecek DÜNYADAKİ SU KİRLİLİĞİNE yeniden dikkat çekmek istiyorum.

 

Dünyada yaklaşık 5 milyondan fazla kişi “Su Kirliliğinden” her yıl ölmekte olduğunu bilmekteyiz. Su kirliliği dolayısıyla su ile bulaşan enfeksiyonlara ve suyun ne derece önemli olduğunu dikkat vurgulamak isterim. “Dünyada tahmini olarak 250 milyon kişi her yıl su yüzünden hastalanıp, 5 milyondan fazlası ise öldüğünü tekrar anımsayalım. Ölenlerin çoğu çocuk yaş grubunda. Su ile geçen ishal etkenlerine bağlı ise yılda 2 milyonun üzerinde ölüm oluyor. Farkındalığı bir an önce yaratıp, öne çıkarmak şart!..

 

Tüm dünyayı derinden etkileyen koronavirüs salgınıyla birlikte suyun önemi ve kullanım derecesi kendini göstermiştir. Son zamanlarda da dünyada suyun kıtlığı tartışmalarının gündemde yerini giderek daha ciddi bir biçimde aldığını görüyoruz. Bu koşullar altında temiz suyun önemine dikkat çekmekte yarar görüyorum. Suyun yaygın kirlenmesinin önüne geçip, bu konuda evrensel duyarlılığı arttırmak gerekir.

 

ÜLKEMİZ SU YOKSULU ÜLKELER ARASINDA GELMEKTEDİR

Su kirliliğinden dolayı suyun azalmasına karşın farkındalığın oluşturulması ve buna yönelik su tasarrufunun arttırılması gerekir. “Yeryüzünün üçte ikisinden fazlası su olup, yaklaşık otuzda biri tatlı su kapasitesindedir.” Tuzlu deniz suyu tüm suların yüzde 97’si olup şu an içilmesi mümkün değildir. Tatlı suya erişim yüzde 1’in altındadır. Bir litre atık su, sekiz litre tatlı suyu kirletmekte olup, küresel kirli su miktarı 12 bin kilometre küptür. Bu hacim en büyük on nehirdeki tatlı sudan fazladır. Suyun kirletilmesinin ciddi sonuçlara yol açacağını söylemek için kahin olmaya gerek yok.

 

Dünyadaki nüfus artışı ve sanayileşmenin beraberinde kirli su artışını da getirmiştir. “Türkiye’deki kullanıma hazır su kapasitesi yüz milyar metreküpten biraz fazla olup, bunun yedide biri içme ve kullanma içindir. Yaklaşık dörtte üçü tarımsal, onda birinden biraz fazlası sanayi amaçlıdır. Son kırk yıl içinde üç “Van Gölü” hacminde su alanımız heba edilmiştir. Ülkemiz, kişi başına düşen yıllık su tüketimi ile su yoksulu ülkeler arasında gelmektedir. Gelişmiş ülkedeki bir çocuğun su tüketimi gelişmemiş ülkedekine göre otuz kat fazladır” dedi.

 

SUYA BAĞLI ENFEKSİYONLAR HER GEÇEN GÜN ARTIYOR

Suyun hovardaca kullanımı, çevresel faktörler, dünya nüfusunun artışı, küresel ısınma, sanayileşme, plansız nüfus artışıyla birlikte su da önlenemez kirlilik oluşturmuştur. Ülkemizde suya bağlı enfeksiyonların ve salgınların gün geçtikçe artış gösterdiğini söyleyebiliriz.

 

Vatandaşlar suyu; banyo, yüzme, bahçe sulaması, temizlik ve içme amaçlı kullanmaktadır. Bu kullanımlarda suyun insan ile hayvan çıkartıları ile arsenik, kurşun, nitrat, talyum, benzen, karbon tetraklorür, hekzaklorobenzen ve benzeri kimyasal maddelerle kirlenebileceğini belirtmekte yarar görüyorum.

 

Suyun böylesine geniş bir kullanım alanının ve kirlenmesinde çok fazla etken maddelerin bulunmasının birçok enfeksiyon çeşidine yol açtığını söyleyerek bunların çözümlerini ayrıntılı olarak şu şekilde anlatabilirim.

 

Su ile ilintili enfeksiyonların geçiş yolları beş farklı biçimde karşımıza çıkıyor. Doğrudan sudan kaynaklanan Tifo, Paratifo, Kolera, Hepatit-A gibi enfeksiyonlar bulunuyor. Bu enfeksiyonların geçirgenliğinin artışında aynı su kaynağından çok kişinin yararlanması ile ılıman ve sıcak iklim yatıyor. Çözümü; suyun kirliliğinin önüne geçmektir. Su azlığı veya yokluğundan kaynaklanan Trahom, Basilli dizanteri enfeksiyonları mevcuttur. Buna yol açan günlük temizlik ve diğer gereksinimler için suyun yeterli olmamasıdır. Çözümü ise yeterli su teminini sağlamak. Su ile ilişkili olarak böceklerle aktarılan enfeksiyonlar da var. Buna sivrisineklerle aktarılan sıtma iyi bir örnektir. Bunun Çözümü de;durgun suları yok etmektir. Bunun yanısıra su aeroselleri dediğimiz klimalarla geçen lejyoner hastalığını UNUTMAYALIM. Bunun önüne geçmek için klimaların ve bunların su depolarının düzenli aralıklarla temizlenmesi ve kontrol edilmesi gerekiyor. Son olarakta kirli deniz sularıyla birlikte bulaşan enfeksiyonlar var olup,bunlar birçok insanda Hepatit-A, Norovirus, E.Koli, Tifo, Para tifo’dur. Bu enfeksiyonlarla mücadelede de temel ilke ;eniz suyunun kirlenmesinin önüne geçmeli yada kirli denize girilmemelidir.”

 

Bu enfeksiyonların bulaşı derecesinde kişisel faktörlerinde yer aldığını söyleyebilirim. Bağışıklığın yetersizliği, beslenme bozukluğu, mide asiditesinde azalma, alınan mikrop sayısının fazlalığı ve ileri yaşın enfeksiyonun lehine olduğunu belirteyim.

SU KİRLİLİĞİ YÜZÜNDEN DÜNYA’DA 5 MİLYONDAN FAZLA KİŞİ ÖLÜYOR’

Suyun virüs, bakteri ve parazit barındırmasının dünya tarihinde birçok ölüme sebep olmuştur. Kolera, Tifo gibi patlayıcı salgınlara yol açmıştır. Dünya genelinde tahmini olarak 250 milyon kişi su sebepli olarak hastalanıp, 5 milyondan fazlası ise ölmektedir. Ölenlerin çoğu çocuk yaş grubundadır. Su ile geçen ishal etkenlerine bağlı yılda iki milyonun üzerinde ölüm oluyor. Farkındalığı bir an önce yaratıp, öne çıkarmak şarttır.

 

‘KORUNMA TEDAVİDEN HER ZAMAN ÜSTÜN VE UCUZDUR’

Su ile bağlantılı hastalıklardan korunma yöntemlerini şu şekilde açıklayabiliriz.

 

“Her şeyden önce anaokulundan başlayarak temizlik konusunda kişilerin eğitilmesi gerekiyor. Su kaynağının kirlenmesinin önüne geçilmeli ve kurallara uygun da dezenfeksiyon gerçekleştirilmeli. Bunun yanı sıra su filtrasyonun yapılması ve dağıtım sisteminin kirlenmesinin önlenmesi de oldukça önem arz ediyor. Su depolarının programlı bir şekilde temizlenmesi, klorlanması ve kontrolüyle bu hastalıkların önüne geçebiliriz. Koronavirüs’ün OMİKRON varyantın ile devam etmekte olduğu bugünlerde maske, mesafe ve temizlik üçgenindeki temizlik maddesinin en önemli öğesi olan su sorunu maalesef içimizi yakmaktadır. Mademki gelecekte paylaşım savaşı su nedenli olacak; o zaman en kısa zamanda bilimsel veriler eşliğinde, bağımsız karar alıcı bir yapı oluşturmak gerekir. Bunun yasal alt yapısını hazırlamak, ‘Koruyucu Hekimliği’ ön plana alan bir sağlık sistemini meydana getirmek şarttır. Bu olabilir mi derseniz zor derim. Ama biz yinede ensemizi karartmayalım, umudumuzu kesmeyelim derim. Korunma tedaviden her zaman üstün ve ucuzdur.”

 

Sözümüzü herzaman olduğu gibi güzel bir türkü ile bitirelim. Bu türküyü Musa Erğlu’dan her dinlediğimde doğanın güzelliği ve bizim ona karşı yaptığımız saygısızlık aklıma gelir. “Küresel Anamalcı Sistemin “ aşırı kâr hırsı nedeniyle, eşkiyadan da beter olup, çevreyi yok ederek, hiçbirzaman uslanmıyoruz.

 

Dursun Ali Akınet ve Selahattin Aygün’den alınma bu türkümüzü anımsayalım…

 

Dağda Kızıl Ot Biter

İçinde Keklik Öter

Eşkıyadan Da Beter

Uslan Be Halil İbrahim

 

Sevgilerimle…

Dr. Mustafa Torun

Dr. Mustafa Torun

DİĞER YAZILARI Türkiye 31 Mart’ta yerel seçimler için bir kez daha sandığa gidecek… Dünya Tüberküloz Günü ve Gerçekler… Bizler Bilim Diye Haykırırken, Çedes Dörtnala Koşuyor!.. Kadın Cinayetleri Ağır Bir Halk Sağlığı Sorunudur… Emekten Yana Olan Kadın Dostlarıma Diyeceklerim Var!.. Aşırı Sıcaklar Hepimizi Yakacak Gibi!.. Nüfus Artış Hızı Düşerken, Yaşlılık Artmış… Niçin Saydam Olamıyoruz? İşte Merak Ettiğiniz 2019 Yılı Türkiye Ölüm Verileri Ve Düşüncelerimiz… 6 Şubat  2023 Depreminin Bize Öğrettikleri… 2022 Türkiye Ölüm Verileri Beni Ürküttü… 24 Ocak Günü Yine Geldi Çattı… Ateşli Hastaya Yaklaşım Nasıl Olmalı? 2023 Yılında da Kadın Cinayetleri Dur Durak Bilmedi… 2023 Yılı 2022 Yılını Arattı Mı? Ülkemizde İlaçlar Neden Bulunmuyor? Uyuşturucu Çocuklara Kadar İndi Mi? Kozmetik mi? Çılgınlık mı? Kışın Alt solunum Yolları Enfeksiyonu Sık mı  Olur? Madenci Deyince Hep Hüzünlenirim Dünya AIDS Günü Ve Uyarılarımız… 24 Kasım Öğretmenler Günü Mü? Antibiyotikleri  Gelişgüzel Kullanmayın!.. Halkımız Ana Muhalefet Partimizden Ne İstiyor? Çocuklarımız Giderek Suça İtilirken Mutlu muyuz? Sevgili  Nusret Fişek Hocamızı Asla Unutmayacağız… Grip Aşısı Niçin Çok Önemli? Neler Geliyor Gariplerin Başına!.. Hastanelerimizde Muayene Olma İşkencesi… Kerhen mi Karar veriyoruz? 6 Şubat Depremi Sonrası Unutmayacağımız Gerçekler… Toplum Olarak Çökkünlük ve Çürüme İçinde miyiz? HPV ile İlintili Siğiller ve Kanserlerden Aşı ile Korunabilir miyiz? 224 SAYILI SAĞLIĞIN SOSYALİZASYON YASASI “Var olmak mı, yok olmak mı, bütün sorun bu! Kültürleri niçin  Anlamak istemiyoruz? Türkiye Kültürel Açıdan  Nasıl Bir Ülkedir? Halkımız bu pazar değişimi yapacak mı? Seçimi Cumhurbaşkanı Kazanırsa 2033’e Kadar Türkiye’yi Yönetmesi Olası mı? Kadınlarımız Önümüzdeki Özgürleşme Dönemecinde Neler İstiyorlar? Seçim Güvenliği Çok Çok Önemli KORONA PANDEMİSİ VE MRNA AŞILARI DÜNYA AŞI HAFTASI VE BAĞIŞIKLAMA BU SEÇİM HERŞEYİ ETKİLEYECEK KÜLTÜRLERİ ANLAMAK SEÇİM VE   DOKTOR CİNAYETLERİ İNSANLARIMIZ SOSYAL, RUHSAL, FİZİKSEL, EKONOMİK VE SİYASİ OLARAK İYİ Mİ? LÜTFEN BÖLMEYİN! BİRİBİRİMİZİ DİNLEMEYİ BİLE UNUTTURDULAR!.. DEPREM KADIN CİNAYETLERİNİ DURDURAMADI DEPREM  İŞÇİ ÖLÜMLERİNE TUZ BİBER EKTİ DÜNYA SU GÜNÜNDE UNUTULMAMASI GEREKEN GERÇEKLER  DEPREMZEDELERDE SEL SONRASI LEPTOSPİROZİS VE ÖLDÜRÜCÜ WEİL HASTALIĞI  OKULLAR OLMAYIP, CEHALET DAHA DA ARTSAYDI NE GÜZEL OLURDU! 14 MART TIP BAYRAMI MI? KADIN HEKİMLER VE 8 MART DÜNYA KADINLAR GÜNÜ DEPREM BÖLGESİNDE SOLUNUM YOLU HASTALIKLARINDAN KORUNMA KILAVUZU  DEPREMZEDELERİN ÇEKTİĞİ ACILAR YETMEZ GİBİ ŞİMDİ DE  UYUZ OLMAYA BAŞLADILAR İMAR AFFI MI?  İMAR BARIŞI MI?   YOKSULU KANDIRMAK MI?  YA BERABER,  YA HİÇ ! DEPREM BÖLGESİNDE  SU İLE İLİNTİLİ ENFEKSİYONLAR NELERDİR? DEPREMZEDELERİN KARŞILAŞABİLECEĞİ ENFEKSİYONLAR DEPREM GERÇEĞİ SEÇİM YAKLAŞIRKEN MANİSA VE BALIKESİR’E  AYNA TUTALIM MI? PANDEMİ SORULARINIZ VE YANITLARIM SU BAKALIM NEREYE AKACAK? 2023 ERKEN SEÇİMİNDE KRİTİK İLLER? ZEMHERİ İŞÇİ CİNAYETLERİ İSYAN ETTİRİYOR!  SEVGİLİ “İSMAİL TOPUZOĞLU” HOCAM!   NEREDESİN? GAZETECİLİK ZOR ZENAAT BE! BİR HEKİM GÖZÜYLE 2022 YILINDA Kİ KADIN KATLİAMLARINI ANIMSATMAK ÇOK ACI! KEŞKE OLMASAYDI! KORONA’NIN  YENİ VARYANTI  VE  AŞILARLA İLGİLİ SORULARINIZ VE YANITLARIM ÜST VE ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI ARTTI MI? 2022 YILINI DA DİRENEMEDEN TÜKETTİK MAALESEF EĞİTİM SİSTEMİMİZ DE, SAĞLIK SİSTEMİMİZ GİBİ YERDE SÜRÜNÜYOR. YAZIK Kİ NE YAZIK! NİÇİN EGOLARIMIZ ŞİŞİYOR? SAHTE DOKTORLUK MU? YAPMAYIN ARKADAŞLAR! VEREM HASTALIĞI ARTTI MI? 10 ARALIK DÜNYA İNSAN HAKLARI GÜNÜ MÜ? GÜLELİM Mİ, AĞLAYALIM MI? MİKROBİYATA NEDİR? NELERDEN OLUŞMAKTADIR? DÜNYA MADENCİLER GÜNÜNDE YİNE AĞLADIK… KABAHATİN ÇOĞU BİZDE! HIV/AİDS‘ Lİ HASTALARI LÜTFEN SOYUTLAMAYALIM! DIŞLAMAYALIM! KADINA YÖNELİK ŞİDDETE KARŞI ULUSLARARASI MÜCADELE GÜNÜ MÜ? BİR HEKİM BAKIŞIYLA 24 KASIM ÖĞRETMENLER GÜNÜ BU AYLARDA SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARINI SAKIN KÜÇÜMSEMEYİN! EKİM 2022’DE DE KADIN’A ŞİDDET DURMADI!.. EKİM AYINDA DA İŞÇİ KATLİAMLARI DURMADI SEVGİLİ NUSRET HOCAM. GRİP AŞISI VE  ÖNERİLERİMİZ SAĞLIĞIMIZI SERMAYE SINIFINA BİLE BİLE NASIL TESLİM ETTİK? CUMHURİYET BAYRAMIMIZI SEVDİĞİMİZİ LÜTFEN SOMUTLAŞTIRALIM! EYLÜL AYINDA KADIN CİNAYETLERİ YİNE DURMADI!.. TTB BAŞKANI NE DEDİ? NE DEMEDİ? PANDEMİ SONLANMADI VE SONLANACAK GİBİ DURMUYOR! İŞÇİ CİNAYETLERİ EYLÜL AYINDA DA DURMADI! BİR HEKİM GÖZÜYLE 21 EKİM DÜNYA GAZETECİLER GÜNÜ BARTIN MADENCİ KIYIMI ARTIK SONUNCU OLSUN! “DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜNÜ” BURUK KARŞILIYORUZ!.. BUGÜN BAHÇELİEVLER KATLİAMININ YILDÖNÜMÜ. UNUTMADIK! UNUTTURMAYACAĞIZ! MAALESEF SAĞLIKTA ŞİDDET DURMUYOR!.. HASTA DÜŞTÜK GELMEDİN!.. BARİ CAN VERENDE GEL!.. DÜNYA YAŞLILAR GÜNÜNDE GELDE DUYGULANMA!.. GÜÇLENDİRİLMİŞ COVİD AŞISI BİZLER İÇİN BİR ŞANSTIR KUDUZ ÇOK ÖNEMLİ BİR TOPLUM SAĞLIĞI SORUNUDUR 26 EYLÜL NÜKLEER SİLAHLARIN TAMAMEN ORTADAN KALDIRILMASI GÜNÜ. GRİP AŞISINI YAPTIRMANIZDA YARAR VAR BİR HEKİM GÖZLÜĞÜYLE 12 EYLÜL PANDEMİ DEVAM EDERKEN DİĞER AŞILARIMIZI UNUTMAYALIM ÖZEL YURT FİYATLARI İNSANI HASTA EDİYOR. GELDE YAZMA! 1 EYLÜL DÜNYA BARIŞ GÜNÜNÜ UNUTMAYALIM, UNUTTURMAYALIM!.. İŞ CİNAYETLERİ DE KADIN CİNAYETLERİNİ İZLİYOR… COVİD-19 ÇOK DRAMATİK YAN HASTALIKLARA NEDEN OLABİLECEK RİSKLİ BİR ENFEKSİYONDUR BİR HEKİM OLARAK KADIN CİNAYETLERİNİ YAZMAK GERÇEKTEN ÇOK ZOR
Gazete Manşetleri
E-GAZETE
BURÇ YORUMLARI
  • KOÇ
    Koç Burcu
  • BOĞA
    Boğa Burcu
  • İKİZLER
    İkizler Burcu
  • YENGEÇ
    Yengeç Burcu
  • ASLAN
    Aslan Burcu
  • BAŞAK
    Başak Burcu
  • TERAZİ
    Terazi Burcu
  • AKREP
    Akrep Burcu
  • YAY
    Yay Burcu
  • OĞLAK
    Oğlak Burcu
  • KOVA
    Kova Burcu
  • BALIK
    Balık Burcu
E-Bülten Kayıt
ARŞİV ARAMA