https://www.egeseshaber.com/files/uploads/user/73327646e297a1f99adf14b3f7254415-0486e014c0390d633d60.jpg
Dr. Mustafa Torun

KUDUZ ÇOK ÖNEMLİ BİR TOPLUM SAĞLIĞI SORUNUDUR

28-09-2022 16:55

 

Dr.Mustafa Torun

 

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı

 

mtorun3@gmail.com

 

28 Eylül Dünya Kuduz Günü nedeni ile sizlere ülkemizin önemli sorunlarından biri olan KUDUZ ŞÜPHELİ ISIRIKLARDAN bahsedeceğim. Önemli iş, güç, can, mal ve ekonomik kayıplara yol açan bu sorunu güncel bilgilere ışığında anlatmaya çalışacağım. Ayrıca KLİMİK DERNEĞİMİZ bu konuda önemli bir açıklama yaptmış. Gelin bu duyuruyu öncelikle okuyalım.

 

“Kuduz, bilinen en eski zoonozlardan birisidir ve dünyanın pek çok ülkesinde hâlâ önemli bir sağlık sorunudur. Dünya üzerinde Antarktika dışında her kıtadaki insan ve hayvanlar için kuduza yakalanma tehlikesi vardır.

28 Eylül 1895 kuduz aşısını ilk kez bir insana uygulayan Louis Pasteur (1822-1895)’ün ölüm tarihidir. Dünya Kuduz Günü ilk kez 28 Eylül 2007’de Küresel Kuduz Kontrolü Birliği (GARC) ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC)’nin öncülüğünde, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE) ve Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO/AMRO)’nün destekleriyle düzenlenmiştir. Böyle bir günün ayrılmasının amacı, kuduzun insan ve hayvan sağlığı üzerindeki etkilerine dikkat çekmek; kuduzdan korunmanın, hayvanlardaki ve insanlardaki hastalığın önlenmesinin ve eliminasyonunun küresel önemine ilişkin farkındalığı artırmaktır.

Dünya Kuduz Günü’nü kuduzdan uzak, sağlıklı bir dünya için birlikte mücadele adına anmak isteriz.”

 

Kuduz, evcil ve vahşi hayvanlar tarafından bulaştırılan, hastalığın belirtilerinden herhangi biri geliştiğinde mortalite (ölüm) ile sonuçlanan, zoonotik (hayvanlardan insanlara geçen), viral bir merkezi sinir sistemi enfeksiyonudur. Kuduz virüsü; Rhabdoviridae ailesinde yer alan, Lyssavirüs cinsinden bir virüstür.

 

Hastalık en sık köpekler ve kedilerden bulaşır. Gelişmiş ülkelerde yarasa gibi çok farklı hayvan türlerinden, vahşi hayvanlardan (kurt, çakal, tilki ) da bulaştığı gözlenmiştir.

 

Kuduz aşısının bulunduğu tarihten bu yana geçen süreçte, hastalığın kontrolü ve önlenmesi daha kolaylaşmış, buna rağmen hastalık gelişip ilerledikten sonra, oluşan dramatik ve ağır tablo nedeniyle, hala endişe, korku ve çaresizlikle, bizlerin elini ayağını bağlayan bir sorun olarak devam etmektedir. Ülkemizde kuduz hastalığı önemli bir toplum sağlığı sorunu olup, oluşturduğu ekonomik ve sosyal kayıpları ile ciddiyetini yitirmeyen en medyatik enfeksiyon hastalığıdır. Özellikle sokak köpeği kaynaklı kuduz hastalığı riski, hastalığın kontrolünü, önlenmesini ve korunulmasını oldukça zorlaştırmaktadır. Türkiye’de yılda yaklaşık 100 binin üzerinde şüpheli ısırık olgusunun olduğu göz önüne alındığında, korunmaya yönelik önlemlerin (aşı, anti serum ve eğitim) ekonomik yükünün, oldukça fazla olduğu da ayrı bir gerçektir.

 

Kuduz hastalığı, et yiyen hayvanların genellikle tükürük bezlerinde bulunan, çoğunlukla salyadan yaraya geçen, bu yolla kendini gösteren, bir “Rhabdo Virüs Ansefalitidir (beyin iltihabı).” Tüm sıcakkanlı hayvanlar var kuduz virüsü ile enfekte (bulaş) olabilirler. Ancak her hayvan, kuduz virüsüne karşı aynı oranda duyarlı değildir. Köpekler, dünyanın hala pek çok yöresinde, özellikle gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde, kuduzun bulaşmasındaki en önemli ve en riskli aracı hayvandır. Etkeni ve patogenezi (hastalığın esas ve gelişimi) belirlenip, tanımlanmış olmasına rağmen, kuduz; bugün için de öldürücü bir hastalıktır.

 

Hastalığın rezervuarı olarak pek çok vahşi ve evcil hayvan sayılabilmektedir. Ancak dünya genelinde en önemli rezervuar hayvanlar daha önceden bahsettiğimiz gibi köpekler ve kedilerdir. Bunun yanında vahşi hayvan ısırıkları da her zaman kuduz riski taşır. Kuduz ABD’de bazı özgün yarasa türlerini barındıran mağaraları ziyaret edenlere hava yoluyla da bulaşabilmektedir

 

Kuduz hastalığının mortalitesinin (ölümcüllüğünün) çok yüksek olması nedeniyle, korunma veya enfeksiyonun hastalık etkeni ile karşılaşmayı takiben durdurulması, çok büyük önem taşımaktadır. Veteriner, hayvan bakıcısı, hayvan laboratuvarı personeli, kuduz laboratuvarında çalışanlar vb. gibi kuduz yönünden yüksek risk oluşturan işlerde çalışanlara, temas öncesi proflaksi (hastalığı önlemek için yapılan aşı), kuduz şüpheli ısırık ve temas durumlarında ise temas sonrası proflaksi önerilmektedir. Kuduz şüpheli ısırık olgularının en kısa zamanda korunma ve tedavi amacı ile “KUDUZ AŞI BİRİMİ” OLAN BİR MERKEZE BAŞVURMALARI ÇOK ÖNEMLİ OLUP, BU BİRİMLERDE GENELLİKLE İNSAN KAYNAKLI SERUM VE AŞI UYGULAMALARI YAPILMAKTADIR.

 

Önemli bir toplum sağlığı sorunu olan kuduz konusunda çözüm; Başıboş gezen kedi ve köpeklerin kontrolü, denetlenmesi ve kayıt altına alınması, üremelerinin planlanmasıdır. Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Belediyeler ve Sivil Toplum Örgütlerinin el ele verdiği,”Koruyucu Hekimlik” çerçevesinde işbirliği yapıp, eşgüdüme gitmeleri ve Hayvan Hakları kapsamında bu hayvanlara gereken özenin gösterilmesi, ilkokuldan başlayarak hayvan ve doğa sevgisinin aşılanmasını vurgulamakta yarar vardır. Sözümüzü Özgür Kaya’nın kaynaklık ettiği, Yücel Paşmakçı ustamızın derlediği güzel bir Burdur türküsü ile bitirelim. Kedi köpek ısırığı diye küçümsemeyin. Amanın ihmale gelmez.

 

Erik Dalı Gevrektir

Erik Dalı Gevrektir

Amanın Basmaya Gelmez

Haydi Basmaya Gelmez

 

Sevgilerimle…

DİĞER YAZILARI Türkiye 31 Mart’ta yerel seçimler için bir kez daha sandığa gidecek… Dünya Tüberküloz Günü ve Gerçekler… Bizler Bilim Diye Haykırırken, Çedes Dörtnala Koşuyor!.. Kadın Cinayetleri Ağır Bir Halk Sağlığı Sorunudur… Emekten Yana Olan Kadın Dostlarıma Diyeceklerim Var!.. Aşırı Sıcaklar Hepimizi Yakacak Gibi!.. Nüfus Artış Hızı Düşerken, Yaşlılık Artmış… Niçin Saydam Olamıyoruz? İşte Merak Ettiğiniz 2019 Yılı Türkiye Ölüm Verileri Ve Düşüncelerimiz… 6 Şubat  2023 Depreminin Bize Öğrettikleri… 2022 Türkiye Ölüm Verileri Beni Ürküttü… 24 Ocak Günü Yine Geldi Çattı… Ateşli Hastaya Yaklaşım Nasıl Olmalı? 2023 Yılında da Kadın Cinayetleri Dur Durak Bilmedi… 2023 Yılı 2022 Yılını Arattı Mı? Ülkemizde İlaçlar Neden Bulunmuyor? Uyuşturucu Çocuklara Kadar İndi Mi? Kozmetik mi? Çılgınlık mı? Kışın Alt solunum Yolları Enfeksiyonu Sık mı  Olur? Madenci Deyince Hep Hüzünlenirim Dünya AIDS Günü Ve Uyarılarımız… 24 Kasım Öğretmenler Günü Mü? Antibiyotikleri  Gelişgüzel Kullanmayın!.. Halkımız Ana Muhalefet Partimizden Ne İstiyor? Çocuklarımız Giderek Suça İtilirken Mutlu muyuz? Sevgili  Nusret Fişek Hocamızı Asla Unutmayacağız… Grip Aşısı Niçin Çok Önemli? Neler Geliyor Gariplerin Başına!.. Hastanelerimizde Muayene Olma İşkencesi… Kerhen mi Karar veriyoruz? 6 Şubat Depremi Sonrası Unutmayacağımız Gerçekler… Toplum Olarak Çökkünlük ve Çürüme İçinde miyiz? HPV ile İlintili Siğiller ve Kanserlerden Aşı ile Korunabilir miyiz? 224 SAYILI SAĞLIĞIN SOSYALİZASYON YASASI “Var olmak mı, yok olmak mı, bütün sorun bu! Kültürleri niçin  Anlamak istemiyoruz? Türkiye Kültürel Açıdan  Nasıl Bir Ülkedir? Halkımız bu pazar değişimi yapacak mı? Seçimi Cumhurbaşkanı Kazanırsa 2033’e Kadar Türkiye’yi Yönetmesi Olası mı? Kadınlarımız Önümüzdeki Özgürleşme Dönemecinde Neler İstiyorlar? Seçim Güvenliği Çok Çok Önemli KORONA PANDEMİSİ VE MRNA AŞILARI DÜNYA AŞI HAFTASI VE BAĞIŞIKLAMA BU SEÇİM HERŞEYİ ETKİLEYECEK KÜLTÜRLERİ ANLAMAK SEÇİM VE   DOKTOR CİNAYETLERİ İNSANLARIMIZ SOSYAL, RUHSAL, FİZİKSEL, EKONOMİK VE SİYASİ OLARAK İYİ Mİ? LÜTFEN BÖLMEYİN! BİRİBİRİMİZİ DİNLEMEYİ BİLE UNUTTURDULAR!.. DEPREM KADIN CİNAYETLERİNİ DURDURAMADI DEPREM  İŞÇİ ÖLÜMLERİNE TUZ BİBER EKTİ DÜNYA SU GÜNÜNDE UNUTULMAMASI GEREKEN GERÇEKLER  DEPREMZEDELERDE SEL SONRASI LEPTOSPİROZİS VE ÖLDÜRÜCÜ WEİL HASTALIĞI  OKULLAR OLMAYIP, CEHALET DAHA DA ARTSAYDI NE GÜZEL OLURDU! 14 MART TIP BAYRAMI MI? KADIN HEKİMLER VE 8 MART DÜNYA KADINLAR GÜNÜ DEPREM BÖLGESİNDE SOLUNUM YOLU HASTALIKLARINDAN KORUNMA KILAVUZU  DEPREMZEDELERİN ÇEKTİĞİ ACILAR YETMEZ GİBİ ŞİMDİ DE  UYUZ OLMAYA BAŞLADILAR İMAR AFFI MI?  İMAR BARIŞI MI?   YOKSULU KANDIRMAK MI?  YA BERABER,  YA HİÇ ! DEPREM BÖLGESİNDE  SU İLE İLİNTİLİ ENFEKSİYONLAR NELERDİR? DEPREMZEDELERİN KARŞILAŞABİLECEĞİ ENFEKSİYONLAR DEPREM GERÇEĞİ SEÇİM YAKLAŞIRKEN MANİSA VE BALIKESİR’E  AYNA TUTALIM MI? PANDEMİ SORULARINIZ VE YANITLARIM SU BAKALIM NEREYE AKACAK? 2023 ERKEN SEÇİMİNDE KRİTİK İLLER? ZEMHERİ İŞÇİ CİNAYETLERİ İSYAN ETTİRİYOR!  SEVGİLİ “İSMAİL TOPUZOĞLU” HOCAM!   NEREDESİN? GAZETECİLİK ZOR ZENAAT BE! BİR HEKİM GÖZÜYLE 2022 YILINDA Kİ KADIN KATLİAMLARINI ANIMSATMAK ÇOK ACI! KEŞKE OLMASAYDI! KORONA’NIN  YENİ VARYANTI  VE  AŞILARLA İLGİLİ SORULARINIZ VE YANITLARIM ÜST VE ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI ARTTI MI? 2022 YILINI DA DİRENEMEDEN TÜKETTİK MAALESEF EĞİTİM SİSTEMİMİZ DE, SAĞLIK SİSTEMİMİZ GİBİ YERDE SÜRÜNÜYOR. YAZIK Kİ NE YAZIK! NİÇİN EGOLARIMIZ ŞİŞİYOR? SAHTE DOKTORLUK MU? YAPMAYIN ARKADAŞLAR! VEREM HASTALIĞI ARTTI MI? 10 ARALIK DÜNYA İNSAN HAKLARI GÜNÜ MÜ? GÜLELİM Mİ, AĞLAYALIM MI? MİKROBİYATA NEDİR? NELERDEN OLUŞMAKTADIR? DÜNYA MADENCİLER GÜNÜNDE YİNE AĞLADIK… KABAHATİN ÇOĞU BİZDE! HIV/AİDS‘ Lİ HASTALARI LÜTFEN SOYUTLAMAYALIM! DIŞLAMAYALIM! KADINA YÖNELİK ŞİDDETE KARŞI ULUSLARARASI MÜCADELE GÜNÜ MÜ? BİR HEKİM BAKIŞIYLA 24 KASIM ÖĞRETMENLER GÜNÜ BU AYLARDA SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARINI SAKIN KÜÇÜMSEMEYİN! EKİM 2022’DE DE KADIN’A ŞİDDET DURMADI!.. EKİM AYINDA DA İŞÇİ KATLİAMLARI DURMADI SEVGİLİ NUSRET HOCAM. GRİP AŞISI VE  ÖNERİLERİMİZ SAĞLIĞIMIZI SERMAYE SINIFINA BİLE BİLE NASIL TESLİM ETTİK? CUMHURİYET BAYRAMIMIZI SEVDİĞİMİZİ LÜTFEN SOMUTLAŞTIRALIM! EYLÜL AYINDA KADIN CİNAYETLERİ YİNE DURMADI!.. TTB BAŞKANI NE DEDİ? NE DEMEDİ? PANDEMİ SONLANMADI VE SONLANACAK GİBİ DURMUYOR! İŞÇİ CİNAYETLERİ EYLÜL AYINDA DA DURMADI! BİR HEKİM GÖZÜYLE 21 EKİM DÜNYA GAZETECİLER GÜNÜ BARTIN MADENCİ KIYIMI ARTIK SONUNCU OLSUN! “DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜNÜ” BURUK KARŞILIYORUZ!.. BUGÜN BAHÇELİEVLER KATLİAMININ YILDÖNÜMÜ. UNUTMADIK! UNUTTURMAYACAĞIZ! MAALESEF SAĞLIKTA ŞİDDET DURMUYOR!.. HASTA DÜŞTÜK GELMEDİN!.. BARİ CAN VERENDE GEL!.. 5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ MÜ? DÜNYA YAŞLILAR GÜNÜNDE GELDE DUYGULANMA!.. GÜÇLENDİRİLMİŞ COVİD AŞISI BİZLER İÇİN BİR ŞANSTIR 26 EYLÜL NÜKLEER SİLAHLARIN TAMAMEN ORTADAN KALDIRILMASI GÜNÜ. GRİP AŞISINI YAPTIRMANIZDA YARAR VAR BİR HEKİM GÖZLÜĞÜYLE 12 EYLÜL PANDEMİ DEVAM EDERKEN DİĞER AŞILARIMIZI UNUTMAYALIM ÖZEL YURT FİYATLARI İNSANI HASTA EDİYOR. GELDE YAZMA! 1 EYLÜL DÜNYA BARIŞ GÜNÜNÜ UNUTMAYALIM, UNUTTURMAYALIM!.. İŞ CİNAYETLERİ DE KADIN CİNAYETLERİNİ İZLİYOR… COVİD-19 ÇOK DRAMATİK YAN HASTALIKLARA NEDEN OLABİLECEK RİSKLİ BİR ENFEKSİYONDUR BİR HEKİM OLARAK KADIN CİNAYETLERİNİ YAZMAK GERÇEKTEN ÇOK ZOR