Dr.Mustafa Torun
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
mtorun3@gmail.com
“Kimseye hiçbir şey öğretemem, sadece onların düşünmelerini sağlayabilirim.“ Sokrates
Burada gayemiz kimseye sadece “TÜİK’in Ölüm Verilerini” aktarmak olmayıp, daha önceki yazdığım “2022 Ölüm Verileri(Pandemi Dönemi) ile bu yazımda 2019 yani Pandemi Öncesi Dönemi Ölüm Verilerini vererek, bir nebze de olsa iki farklı dönem verilerini karşılaştırmanızı istedim. Böylece “Niçin 2019 Verilerini Yazmadın” sorunuza da yanıt vermiş olacağım…
Daha önceki yazımda “TÜİK 2022 Ölüm Verilerini” sizlere aktarmıştım. 2019 sonu “COVİD-19 Pandemi başlangıcı olarak kabul edildiğinden, aktardığım verileri 2022 Pandemi Verileri ile karşılaştırırsanız ne demek istediğim daha iyi anlarsınız. Son söyleyeceğimi başta söyleyeyim; Pandemi nedeniyle olan ölümlerin, resmi açıklanan pandemiye bağlı ölüm sayılarının çok üstünde olduğunu görebilirsiniz…
Konuyu her zaman olduğu gibi sorulu yanıtlı aktaracağım. Bu şekilde verileri yorumlamak daha kolay olur düşüncesindeyim…
*2019 Yılında Toplam Ölen Kişi Sayısı ve Cinslere Göre Dağılımı Ne Kadar Olmuş?
Türkiye'de 2019 yılında ölen kişi sayısı 435 bin 941 olmuş. 2018 yılında 426 bin 449 İmiş. Ölenlerin %54.6'nı erkekler, %45.4'nü kadınlar oluşturmuş…
*2018 ve 2019 Yılında Kaba Ölüm Hızı Ne Kadar Olmuş?
Bin kişi başına düşen ölüm sayısını ifade eden kaba ölüm hızı; 2018 yılında binde 5.2 iken, 2019 yılında binde 5.3 olmuş. Diğer bir ifade ile 2019 yılında bin kişi başına 5.3 ölüm düşmüş.
*Kaba Ölüm Hızının 2019 Yılında İllere Göre Dağılımı Nasıl Seyretmiş?
Kaba ölüm hızının en yüksek olduğu il: binde 9.9 ile Kastamonu olmuş. Bu ili binde 9.3 ile Sinop, binde 8.9 ile Balıkesir, binde 8.6 ile Edirne izlemiş. Kaba Öüm Hızının en düşük olduğu il ise binde 2.4 ile Şırnak olmuş. Bu ili binde 2.7 ile Hakkari, binde 2.9 ile Van, binde 3.1 ile Batman ve Şanlıurfa izlemiş…
*Avrupa Birliği Üyelerinde Kaba Ölüm Hızı Ortalaması ve Nedenleri Hakkında Neler Aktarabiliriz?
Kaba ölüm hızının Avrupa Birliği üye ülkeleri ortalaması binde 10,3 olmuş. “Türkiye'nin Kaba Ölüm Hızının Avrupa Birliği üyesi 28 ülkenin Kaba Ölüm Hızlarından Daha Düşük Olduğu” bu tabloda görülüyor. Avrupa Birliği üyesi 28 ülkenin Kaba Ölüm Hızları incelendiğinde; 2018 yılında en yüksek Kaba Ölüm Hızına sahip olan ülkenin binde 15.4 ile Bulgaristan, en düşük Kaba Ölüm Hızına sahip olan ülkenin ise binde 6.4 ile İrlanda olduğu saptanmış.
Ölüm nedenleri arasında “Dolaşım Sistemi Kaynaklı” hastalıkların ilk sırada yer aldığını görüyoruz…
*2019 Yılında Ülkemizde Ölüm Nedenleri Hakkında Neler Söylenebilir?
Ölümleri nedenlerine göre incelediğimizde; 2019 yılında %36.8 ile “Dolaşım Sistemi Hastalıkları” ilk sırada yer almış. Bu ölüm nedenini %18.4 ile “İyi ve Kötü Huylu Tümörler,” %12.9 ile Solunum Sistemi Hastalıkları izlemiş…
*2019 Yılında Ülkemizde Dolaşım Sistemine Bağlı Hastalık Verileri ve İllere Göre Dağılımı Hakkında Neler Söylenebilir?
Dolaşım Sistemi Hastalıklarından Kaynaklı Ölümler,“Alt Grup Ölüm Nedenlerine Göre” yapılan Sınıflamaya göre incelendiğinde; ölenlerin %39.1’nin İskemik Kalp Hastalığından, %22.2'nin Serebro Vasküler Hastalıklardan, %25.7’nin Diğer Kalp Hastalıklarından öldüğü saptanmış.
“Dolaşım Sistemi Hastalıklarından” ölenler illere göre incelendiğinde; 2019 yılında Dolaşım Sistemi Hastalıklarına Bağlı Ölüm Oranının en yüksek olduğu il: %47.2 ile Aydın olmuş. Bu ili %47.0 ile Denizli, %46.2 ile Kırıkkale, %44.2 ile Çanakkale izlemiş. Dolaşım Sistemi Hastalıklarına Bağlı Ölüm Oranının en düşük olduğu il ise %24.5 ile Hakkari olmuş. Bu ili %27.6 ile Van, %28.8 ile Kayseri, %29.7 ile Şırnak ve Ağrı izlemiş.
Dolaşım Sistemi Hastalıklarından Ölenleri Yaş Grubuna Göre İncelediğimizde; 2019 yılında en fazla ölümün 49 bin 529 kişi ile 75-84 yaş grubunda gerçekleştiğini görüyoruz…
*2019 Yılında Ülkemizde İyi ve Kötü Huylu Tümörlerden Kaynaklı Ölüm Verileri Hakkında Neler Söylenebilir?
İyi ve Kötü huylu Tümörlerden Kaynaklı Ölümler, Alt Ölüm Nedenlerine göre incelendiğinde; ölenlerin %30.2'nin Gırtlak, Soluk Borusu, Bronş ve Akciğerin Kötü Huylu Tümöründen, %7.9'nun Lenfoid ve Hematopoetik Sistemin Kötü Huylu Tümöründen, %8.1'nin Midenin Kötü Huylu Tümöründen öldüğü görülüyor.
İyi ve Kötü Huylu Tümörlerden Kaynaklı ölümlerin En Yüksek Olduğu İl: %22.2 ile İstanbul olmuş.
Bu ili %22.1 ile Tekirdağ, %21.9 ile Kırklareli ve Edirne, %21.8 ile Erzurum izlemiş. İyi ve Kötü Huylu Tümörlerden Kaynaklı Ölüm Oranının En Düşük Olduğu İller: %10.7 ile Şanlıurfa, Hakkari ve Şırnak olduğu görülüyor.
İyi ve Kötü Huylu Tümörlerden Ölenler Yaş Gruplarına Göre İncelendiğinde; 2019 yılında en fazla ölümün 23 bin 386 kişi ile 65-74 yaş grubunda gerçekleştiğini görüyoruz…
*Ülkemizde 2019 Yılında Bebek Ölüm Verilerine Dair Ne Söylenebilir?
Bebek Ölüm Sayısı 2018 yılında 11 bin 598 iken, 2019 yılında 10 bin 770 olmuş. Bin canlı Doğum Başına Düşen Bebek Ölüm Sayısını İfade Eden Bebek Ölüm Hızı: 2018 yılında binde 9,3 iken, 2019 yılında binde 9.1 olmuş.
Ölen bebeklerin %63.6'sı Bir Ayını, %86.9'u ise Beş Ayını tamamlayamadan ölmüş.
Bir Ayını Tamamlayamadan Ölen Bebeklerin Oranı: 2018 yılında %65.1 iken, 2019 yılında %63.6 olmuş. Ölen bebeklerin 2019 yılında %12.3'nün İlk Gün, %29.6'nın 1-6 Günlükken, %21.7'nin ise 7-29 Günlükken yaşamını yitirdiği görülmektedir. Ölen bebeklerden 1-4 Aylıkken Yaşamını Yitirenlerin Oranı ise %23.3 olmuş.
Doğumdan Sonraki Beş Yıl İçinde Ölme Olasılığını İfade Eden Beş Yaş Altı Ölüm Hızı; 2018 yılında binde 11.3 iken, 2019 yılında 11.2 olmuş…
Ülkemizde Pandemi Öncesi Dönem Olan 2019 Yılı İle Pandemiyi İfade Eden 2022 Yılındaki Ölümleri Karşılaştırırsak, Neler Söylenebilir?
Daha öncede yazdığım gibi, verilerin saydam bir şekilde ilgili Demokratik Kitle Örgütleri ve Meslek Odalarıyla paylaşılmamış ve pandemi ile ilgili araştırmalar kısıtlanmıştır. 2018’de Kaba Ölüm Hızı BİNDE 5.2, 2019’da BİNDE 5.3 iken, 2022’de BİNDE 5.9’a yükselmiştir. 2018’de BİNDE 0.7’den, 2019’da BİNDE 0.6’a yükselmiştir. Aradaki farkı siz nüfusla çarptığınızda bulduğunuz ölüm sayısını varın siz yorumlayın!..
Şu an yine bilgiler paylaşılmayıp, dolaşımdaki salgın yapan mikroorganizmalar konusunda herkes tahmini konuştuğundan; Bilgi Kirliliği olup, Aşı Reddi Gruplarına ödün verilmektedir. İnsanlar Koruyucu Hekimliği’nin olmadığı, Tedavi Hekimliği’nin yetersiz ve paraya bağlı alınır satılır metaya dönüştüğü ülkemizde, bütün bu olup bitenlere karşı bilime karşı olan bu sistemi değiştirmek için umudumuz olan “Kronik Ana Muhalefet Partimiz ilçelere dahi ön seçim yapmak yerine aday dayatmakta, oradaki yerel halkı hiçe saymaktadır. Kahrolmamak elde değil!..
Üniversiteler bilimden kopmuştur. Neredeyse lise düzeyinden geride olan bu okullar; ilçelerde bile koşar adımlarla açılıp, sayıları hızla artmaktadır. Böylece adı üniversite olan bu okulların bilime karşı kurumlar haline dönüştüğünü görüyoruz. Yazık ki ne yazık!..
Sözlerimi fazla uzatmadan Ahmet Arif Ustamız ile bitireyim…
“Vurun ulan, Vurun. Ben kolay ölmem. Ocakta küllenmiş közüm, Karnımda sözüm var. Haldan bilene.”
Sevgilerimle…