Dr.Mustafa Torun
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
mtorun3@gmail.com
Geçenlerde çalıştığım hastaneden eve gelirken,TRT TÜRKÜ KANALIN’da, ışıklar içinde uyusun Turan Engin üstadımızın acıklı bir uzun havasını dinliyordum. Aklıma pandemi nedeniyle kaybettiğimiz birçok sağlıkçı ve hekim arkadaşım geldi. Ağlamadım desem yalan olur. Zaten bu ülkede doğduğumuzdan itibaren bizleri haramiler hep ağlatıyorlar. İngilizler ise geçen yaşlılıktan ölen kraliçeleri için ağlamışlar. Vah ki vah!. Bu arada açıklıkla belirteyim ki;TRT ‘yi kurumsal olarak ve eylemlerinden dolayı benimsemesem ve izlemesem de,önemli bir türkü kaynağı olan TRT-TÜRKÜ’yü fırsat bulunca dinlerim. Buda benim zayıflığımsa affola!..
*
Erzincan yöresine ait Ali Ekber Çiçek ustamızın derlediği bu türkünün sözleri beni çok uzaklara götürdü.Çektiklerimi anımsadım. Sizde dinleyin!..
▪️Şu yüce dağları duman kaplamış
Yine mi gurbette kara haber var
Seher vakti bu yerde kimler ağlamış
Çimenler üstünde göz yaşları var▪️
*
Pandemi sürecinde özellikle aşı reddi gruplarınca yapılan tehditkar açıklamalar ile, maalesef gerici çevrelerce yapılan bilimdaşı tartışmalar, özellikle grip aşısı ve paralelinde doğal olarak diğer aşılarla ilgili olumsuz konuşmalar, aşılamada elde ettiğimiz ve dünyaca takdir edilen olumlu mesafeyi geriye götürmüştür. Giderek aşılanan çocuk ve erişkin sayısı azalması gerçeğini getirmektedir. Buda aşı ile önlenebilen birçok enfeksiyon hastalığını tekrar sayısal ve oransal olarak arttırmaktadır. Ülkemizde şu an bizleri üzen kontrolsüz göç konusu da buna tuz biber ekmiştir. Konunun uzmanı bir hekim olarak yüce dağları duman kaplamış olsa da,gurbetten kara haber gelse de,çimenler üstünde göz yaşı olsa da;bıkmadan, usanmadan, yorulmadan kitlelere aşıların yaşamsal olduğunu dilimizin döndüğünce anlatmaya devam edeceğiz. Bu böyle biline. Ortalama okuyucu düzeyini düşünerek, konuyu yine sorulu yanıtlı ve yalın anlatmaya çalışacağım.
*
AŞI NEDİR? ETKİSİ NASIL OLUR?
İnsan ve hayvanları enfeksiyonlardan korumak ve bağışıklık oluşturmak amacı ile dışarıdan verilen biyolojik maddelerdir. Ölü veya zayıflatılmış mikroplardan elde edilir. Bağışıklık sistemini uyararak, canlıdaki mikrobu tanıyıp, bellek oluşturur. Aynı mikrop vücuda tekrar giriş yaptığında, onu tanıyıp yok etme sistemi ile etkili olmaktadır.
AŞI TİPLERİ NELERDİR?
Canlı, ölü, subünit dediğimiz altbirim ve toksoit (zehirleme etkisi kalkmış toksin) aşılardır.
AŞILANMADA TEMEL İLKELERİMİZ NELERDİR?
En çok görülen, en çok sakat ve sekel bırakan, en çok öldüren enfeksiyonları önlemektir.
SAĞLIK HARCAMALARINDA AŞILARIN ROLÜ NEDİR?
Hastalığa bağlı sekel ve sakatlıkları önler, iş ve güç kaybını azaltır, hastaneye yatış süresi düşer, salgınlar yok olmaya başlar. Tedavi masrafları küçülmeye başlar. Toplumsal rahatlama olur.Hastalıklardan korunma olur.
ERİŞKİN AŞILAMADA ÖZEL GRUPLAR NELERDİR?
Organ nakli yapılanlar, metabolik ve endokrin hastalar, kalp akciğer hastaları, kanser hastalarıdır. Ulaşımın kolaylaşması, beraberinde riskli ülkelere gidiş de yerel enfeksiyonlara karşı özel aşılamaları gündeme getirmiştir.
YAŞLI NÜFUSUN ARTIŞINDA AŞILAMANIN ÖNEMİ NEDİR?
Aşılama ile yaşlı nüfus artmış, aynı zamanda bu gruba karşı bazı aşıları yapmak gerekir hale gelmiştir.
KÜRESEL ÖLÇEKTE HANGİ ENFEKSİYONLARDA AŞILAMA BAŞARILI OLMUŞTUR?
Pandemik grip, Hepatit-B, Toplum Kökenli Zatürree, Menenjit, Tetanoz, Boğmaca, Difteri, Kızamık, Kabakulak, Kızamıkçık ve Corona enfeksiyonlarında başarılı olmuştur.
ÜLKEMİZDE ERİŞKİN AŞILAMA ORANLARI YETERLİ MİDİR? REHBERİ VAR MIDIR?
Hayır, yeterli değildir. Birçok ülke kendi rehberini hazırlamış olsada biz henüz hazırlayamadık. Bu konuda iyi niyetli çabalar umut vermektedir.
ERİŞKİNLERE HANGİ AŞILARI YAPMAK GEREKİR?
Hepatit-A, B ve meningokok (Risk varsa)
Kızamık, kabakulak, kızamıkçık (Duyarlı erişkinlere)
Tetanoz, difteri (10 yılda bir)
Tetanoz, difteri, asellüler boğmaca (tek doz)
Suçiçeği aşısı (hastalığı geçirmemiş kimselere)
Seyahat aşıları (gidilecek ülkedeki yerel enfeksiyonlara karşı, o ülkenin rehberine göre)
Human Papilloma virüs aşısı (26 yaş altı)
Grip ve zatürree aşısı,
Özel grup olan sağlık personeline Hepatit-B, Grip, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği aşısı gerekir.
*
Eylül ayı birçok enfeksiyon hastalığının bulaşma ve okulların açılma dönemi olup, sizin ve okula giden çocuklarınızın mutlaka mRNA COVİD-19 aşısının anımsatma dozunu yaptırın. Ekim veya en geç kasım ayında piyasaya çıkacağı belirtilen “İkili Corona mRNA Anımsatma Aşısını” risk grubundaysanız,Zatürre ve Grip aşılarınızı tanımlı yine risk grubundaysanız ihmal etmeyin derim.Sağlıklı kalmanız dileklerimle…
✔️AŞILAR EVRENSELDİR!..
✔️AŞILAR DÜNYA HALKLARININ OLUP,KİŞİNİN, BİR GRUBUN VEYA BİR ÜLKENİN ÖZEL MALI ASLA OLAMAZ!..
Sevgilerimle…